Jan van Vendeloo: de marathon man uit IJzendoorn

Eind juli werd op het terrein van menvereniging de Roskam in Kapel Avezaath gestreden om de finale van de Betuwe Cup Outdoor. Jan van Vendeloo is bestuurslid bij de Roskam en een enthousiast menner met als passie de marathon. Enkelspan, 2-span én 4-span: Jan doet het liefst overal aan mee. Hij kan geen genoeg krijgen van het spelletje en als kers op de taart won hij met zijn 4-span Welsh Cobs, de Betuwe Cup Outdoor.

Jan rijdt met de volgende Welsh Cobs: linksvoor in het 4-span loopt: de 23-jarige ruin Frank. De ruin heeft alleen een internationaal paspoort en zijn achtergrond is onbekend. De zwarte Cob heeft in het span gelopen bij Jos Verhoeven en Nico Avezaath en heeft in verschillende landen aan wedstrijden deelgenomen. Uit zijn paspoort valt onder meer op te maken dat hij deelgenomen heeft in Genève en Waregem maar bijvoorbeeld ook in Beekbergen. Rechtsvoor loopt de zwartbruine 12-jarige ruin Sellegoed’s Joris v. Trefeas Brenin Du m. Trefnant Boldwen mv. Tynybryn, gefokt door D. Reesink-Karman uit Brummen. Linksachter loopt de 10-jarige zwarte ruin Rhydypandy Sam v. Gwenllan Sam m. Rhydypandy Gwawr mv. Wishaw Revelation, gefokt door D. Evans uit Aberystwyth, Dyfed. Tot slot rechtsachter: de 18-jarige donkerbruine merrie Grugmelyn Fly v. Cathedine Flying Express m. Abergonwy Black Diamond mv. Derwen Trotting Express. De fokker wordt niet op het internationale paspoort vermeld; wel de geboorteplaats van de merrie: Gamarthen.

Groom bij de familie Avezaath.
Jan is werkzaam als ZZP’er in de grond-, weg- en waterbouw en voerde jaren geleden een klus uit voor Fred Avezaath, die met een 4-span pony’s reed. Jan raakte enthousiast door de verhalen van Fred en omdat Fred verlegen zat om een groom werd Jan zijn groom. Later zou Jan groom worden bij de vader van Fred: Nico Avezaath. Zo kwam hij ook aan zijn eerste Cob ruim zes jaar geleden nu. Jan haalde ook zijn koetsiersbewijs: enkelspan, 2-span en langspan.

Hartelijke uitnodiging.
Jan heeft jaren geleden alweer een klusje voor Fred gedaan en er werd afgerekend met levende have: Gurmelyn Fly verhuisde naar IJzendoorn omdat het met Nico en de merrie niet klikte. Zo begon het en al rap kwam Sellegoed’s Joris er bij omdat die ook niet in het span paste bij Avezaath. Jaren reed Jan marathonwedstrijden: wedstrijden zonder dressuur want dat wereldje is niet Jan’s wereldje. Een vaardigheidsproefje meerijden bij de Roskam doet Jan wel maar daar houdt het ook echt mee op. Uitzondering op de regel is de samengestelde wedstrijd van zustervereniging Waal en Linge: omdat de voorzitter van die club Jan altijd bijzonder hartelijk uitnodigt, zwicht hij daar ieder voor.

Uitdaging.
Even een korte vraag tussendoor terwijl we buiten op het terras zitten, dat omlijst is met uitbundig bloeiende fuchsia’s: waarom rijd je met Welsh Cobs? “Dat is gewoon door de besmetting van Nico Avezaath. Die beesten zijn allemaal eigengereid. Allemaal hebben ze iets, wat een ander paard niet heeft en dat vind ik juist de uitdaging”. Als je het verhaal van Jan aanhoort, komt het er op neer, dat hij Cobs rijdt, waar anderen niet mee uit de voeten kunnen. “Frank is 23 jaar en daar kun je nog niet normaal mee omgaan. Je kunt hem niet zomaar uit de wei halen. Het blijft een vluchtdier. Aan de vrachtwagen met inspannen: niks aan de hand. Maar voor het inspannen heb ik op een wedstrijd nog wel eens achter hem aan lopen rennen en dat is best lastig. Rhydypandy Sam heeft precies hetzelfde . Het blijft een uitdaging. Voor de kar zijn ze knettergek als die Kuster (de bevlogen speaker van onder meer de Betuwe Cup, red.) begint te schreeuwen. Achttien jaar oud die merrie en voordat die begint: stijl overeind. Normaal groeten gaat niet”, Jan vertelt het allemaal heel droogjes maar hij vindt het prachtig zoals zijn dieren ervoor gaan. Als Jan zijn span weer bij zijn vrachtwagen heeft staan, zijn ze weer rustig en is er niets aan de hand. “Dat weten ze. Als er wat aan de hand is bij het losrijden: een buitensingel of strijklap, die niet goed zit, moet ik altijd naar de auto toe. Onder weg kun je niets met ze. Bij de auto kun je er gewoon onderdoor lopen”. Als Jan thuis gaat trainen, zijn ze rustig maar op een wedstrijd zijn ze door het dolle omdat ze weten, wat er moet gebeuren. Jan vindt al die onrust prachtig!

Aparte paarden.
Sellegoed’s Joris is de enige van het stel, die schaapmak is. Jan denkt, dat zijn Cobs zo temperamentvol zijn door het Arabisch bloed, dat er in gefokt is. “Het is gewoon geweldig. Ik ben helemaal wous van marathon rijden”. Jan legt uit, dat je aparte paarden moet hebben voor marathon rijden omdat je anders nooit bij de eerst vijf eindigt. Hij vindt het bovendien een kick dat hij paarden door een parcours weet te sturen, waar een ander niets mee kan. “Zo mooi is dat”. Als Jan op een wedstrijd aan de start verschijnt, kan iedereen dat overigens altijd van ver al horen. Steevast wordt het nummer: Bok ‘m, d’r op, van de band Mooi Wark gedraaid. Als dat nummer gedraaid wordt, weet iedereen hoe laat het is.

In de krul en een beker.
Jan met een bolhoed op en een stropdas voor: “Dat gaat nooit gebeuren”, zegt hij stellig. Dat is allemaal veel te saai voor hem: “Een paard in de krul trekken en een beker winnen. Ze hoeven van mij niet in de krul te lopen. Ze mogen van mij met het hoofd omhoog lopen als ze maar hard gaan! Sommige mensen zeggen: ik stop een poosje met marathon rijden want de paarden worden te gak. Ze kunnen bij mij niet gek genoeg zijn”. Het is me wat daar in IJzendoorn: Jan heeft aparte paarden en zelf is hij ook apart: je komt niet vaak iemand tegen, die zelf niet onrustig wordt van al die onrust voor zijn marathonwagen. Iedereen beleeft het op zijn eigen manier, zoveel is wel duidelijk.

Mooi weer rijder.
Jan gaat niet naar dressuurles: “Dat doe ik absoluut niet: dat is zo’n geneuzel in een bakkie van 20 bij 60“. Hij traint zijn Cobs gewoon op de weg in de Uiterwaarden. Het liefst bij mooi weer want bij regen stapt hij echt niet op de bok, vertelt hij. Veelal met zijn 2-span omdat je bij het 4-span altijd anderen nodig hebt. Jan rijdt met het 4-span alleen buitenwedstrijden. Sinds een jaar heeft hij zelf vier Cobs. Voor die tijd leende hij bij Nico Avezaath een Cob als hij 4-span wilde rijden. Indoor rijdt hij met het 4-span niet. “Dat vind ik zo’n gekrul en zo’n getrek en gehies”.

Ringsteken in Veenendaal.
Jan heeft tijdens of voor een wedstrijd nooit last van zenuwen want: “Het gaat of het gaat niet. Het loopt of het loopt niet”. Als je Jan aanhoort, lijkt het allemaal zo simpel: het gaat of het gaat niet – het loopt of het loopt niet. Jan is regelmatig met zijn Cobs op stap. Op Koninginnedag gaat hij steevast ringsteken. De laatste jaren doet hij dat in Veenendaal omdat Jan Kuster daar het speakerwerk niet voor zijn rekening neemt…

Heel wat werk aan de winkel.
Zowel de vriendin van Jan, Willie Baauw rijdt met een 2-span Shetlanders als Jan Willem, de zoon van Jan. Met een vrachtwagen vol pony’s en paarden gaan ze altijd op pad. Willie traint Rhydypandy Sam dressuurmatig voor de wagen omdat ze het een uitdaging vindt om de ruin beter aan het lopen te krijgen. Trouw gaat ze met hem naar de menles. Met Sellegoed’s Joris maakt Willie graag een buitenrit onder het zadel. Zo zwaar als de ruin voor de wagen in de mond is, zo licht in hand is hij onder het zadel. Willie vindt de Cobs boeiend en er is nog heel wat werk voor haar aan de winkel.

Planten door de lucht.
Tot slot vertelt Jan met iets van trots in zijn stem: “Ik heb nog nooit omgelegen”en dat is best knap met zijn rijstijl. Weleens op twee wielen gereden maar nog nooit omgelegen. Bij de ereronde van de Betuwe Cup onlangs reed Jan in zijn enthousiasme een hindernis plat. Een stel planten vloog door de lucht. Ja, er is altijd wat te beleven als Vendeloo van de partij is.